domniemać się
  • domniemywać
    6.03.2014
    6.03.2014
    Dlaczego w słowniku Doroszewskiego oraz w słowniku Szymczaka, a nawet w suplemencie do niego nie odnotowano wyrazu domniemywać w znaczeniu 'przypuszczać'? Trudno mi uwierzyć, aby to było znaczenie nowe. Czyżby więc przeoczenie?
  • Zanurzenie oceny
    27.04.2016
    27.04.2016
    Czy zwrot mścić się (wg słownika: ‘odpłacać złem za zło, brać odwet za krzywdy lub niepowodzenia’) obejmuje swoim znaczeniem domniemanie winy? Innymi słowy, kiedy mówimy, że Iks mści się na Igreku za coś, to czy tym samym wyrażamy przekonanie, że Igrek rzeczywiście to coś popełnił lub jest za to coś odpowiedzialny?
  • Dokładnie!
    26.04.2002
    26.04.2002
    Szanowny Panie,
    ostatnio spierałam się z kolegą o zwrot Właśnie! i Dokładnie!. On twierdzi, że zgadzając się z czymś, należy mówić Właśnie (np. &#0132Czujesz się niepewnie? – Właśnie&#0148). Nie uważam, że to nie jest poprawne, ale wydaje mi się, że zwrot Dokładnie jest bardziej elegancki, ale według kolegi jest on zupełnie niepoprawny. Może to drobnostka, ale jednak są to zwroty dość często używane. Chciałabym więc poznać opinię znawców w tym zakresie. Czy lepiej mówić Właśnie!, czy Dokładnie?
    Dziękuję za poświęcenie mi uwagi,
    Z poważaniem,
    Małgorzata Żabówka
  • Staropolszczyzna w wersji audio?

    12.03.2013
    12.03.2013

    Gdzie można znaleźć nagranie audio brzmienia starodawnej polszczyzny, tj. rekonstrukcji aktorskiej sposobu, w jakim dawniej potocznie mówiono?

  • szambo

    26.10.2022
    18.01.2014

    Jaka jest etymologia słowa szambo? Słowniki podają, że wywodzi się ono od nazwiska Chambeau, czy to prawda?

  • Brukselizm wykonywać środki zapobiegawcze

    21.12.2018
    21.12.2018

    Moja wątpliwość dotyczy środków (w domyśle – zapobiegawczych). Czy takie środki mogą być wykonane? Intuicja moja bardzo protestuje przeciwko takiemu zestawieniu. Wyszukiwarka Google zdaje się uzasadniać moją wątpliwość – dla wyrażenia wykonaćśrodki ma 436 rekordów, które albo odsyłają do środków czystości (Możemy samodzielnie wykonać środki czystości przeznaczone do dbania…), albo wskazują na przypadkowe sąsiedztwo interesującego mnie rzeczownika z czasownikiem wykonać, np. na styku dwóch różnych zdań (Aby to zadanie wykonać, środki owe muszą mieć...).

    Wśród wyników pojawia się też kontekst pokrewny omawianemu wyżej. Ale jako takiej konstrukcji bynajmniej nie broni, zwłaszcza że wygląda na tłumaczenie (i jego kopie) urzędowego tekstu prosto z Brukseli (źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:22009A0515(02)):

    Środki zaradcze w przypadku niewykonania
    pomagają mu w wykonaniu takich środków zaradczych
    nie można przeszkodzić w wykonaniu środków zaradczych
    mogą wykonać środki zaradcze określone w artykule IX ustęp 1, przy czym mogą wykonać te środki tylko zgodnie z treścią upoważnienia.

    Mirosław Bańko w Słowniku dobrego stylu wśród czasowników „lubiących się” z rzeczownikiem środki wymienia m.in. dysponować, korzystać(z jakichś ś.),posługiwać się (jakimiś ś.),sięgać (po jakieś ś.), stosować (jakieś ś.), używać (jakichś ś.), wykorzystywać (jakieś ś.). Niestety, w wykazie tym czasownik wykonać nie występuje.

    W związku z powyższym konstrukcję wykonać środki zapobiegawcze należy traktować jako błąd językowy, jako neosemantyzm czy może jako termin prawniczy?

  • czuha
    22.12.2004
    22.12.2004
    Witam!
    Problem dotyczy słowa: czuha (wariantywnej pisowni czuchy), jednak jest on również szerszy.
    Odmienimy: czuże, ale czy również: czusze? Słowniki tego nie rozstrzygają, gdyż pod:
    a) braha – braże, brasze
    b) duha – duże, dudze
    c) puha – puże, pudze
  • o astrachanach i barometrze
    11.02.2014
    11.02.2014
    Czy wyrażenie barometr spadł jest poprawne? Pamiętam, że w dzieciństwie często zwracano nam uwagę, by nie mówić termometr spadł, a temperatura spadła. Po latach odnalazłem owo wyrażenie w słowniku Doroszewskiego, uznałem więc, że wszystko jest z nim w porządku. Wtedy nasunęło mi się drugie pytanie: czy można mówić tak o barometrze sprężynowym, w którym wartość ciśnienia pokazuje wskazówka? Czy raczej w odniesieniu barometru cieczowego, w którym podnosi się lub opada słupek rtęci?
  • rzekomy
    24.04.2006
    24.04.2006
    Szanowni Państwo!
    Od dłuższego czasu słowo rzekomy pojawia się w mediach w znaczeniu 'prawdopodobny, przypuszczalny'. Przykład: „W Katowicach trwa ewakuacja dworca kolejowego z powodu podłożonej rzekomo bomby”. Słowniki podają, że rzekomy to 'pozorny, nieprawdziwy', zatem z powyższej informacji wynikałoby, że ewakuacja jest niepotrzebna, bo bomby nie ma. Czy media popełniają błąd, czy może znaczenie słowa ewoluowało i można go używać także w sensie domniemany?
    Łączę ukłony,
    Stefan Warecki
  • dojdzięto, doszlono
    9.12.2008
    9.12.2008
    Szanowni Eksperci!
    Często w poradni określa się coś jako nieużywane, ale zbudowane poprawnie – czy można tak powiedzieć o imiesłowach dojdzięto, doszlono? Wydaja się być bardzo przydatne, dlaczego więc nie funkcjonują w jezyku polskim?
    Dziękuję,
    Magda
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego